Archief
De volgende activiteiten stonden eerder op het programma:
15 december 2023 Lezing: Historie van Alem
Jan van Kessel van de Erfgoedvereniging Alem verzorgde een lezing over de historie van Alem. Het is een verhaal over macht, gezag, geloof, water en uiterwaarden op en rondom een oude rivierduin. De geschiedenis van Alem geeft een boeiende inkijk in de vele zaken, die speelden in dit vroegere Brabantse Maasdorp in de Bommelerwaard. Het gaat o.a. over de Maas als grensrivier, de invloed van de Abdij van Sint-Truiden, de impact van de Tachtigjarige Oorlog, de latere bestuurlijke ontwikkeling als onderdeel van o.a. Staats Brabant en hoe inwoners en machthebbers daarmee omgingen.
De bedoeling is om het verhaal over Alem als een reis door de tijd te presenteren om zo de onderlinge verbanden beter in beeld te krijgen.
De Erfgoedvereniging Alem en de Historische Kring Bommelerwaard organiseerde deze lezing gezamenlijk.
7 september 2023 Lezing: Abdij Bern
Op donderdag 7 september heeft dr. Jan Sanders in de zaal van de speeltuin in Nederhemert-Zuid verteld over de historie van het nabij gelegen Bern.
De geschiedenis van Bern gaat terug tot ridder Fulco, die daar in 1143 een abdij stichtte. In 1584, in het begin van de 80-jarige oorlog, werden de monniken uit Bern verjaagd. Nu rest er nog enkel een put in het weiland. En tussen de boerderijen staat nog het Oude Huis, een bezienswaardig authentiek gebouw dat door Willem Witjens werd gerestaureerd na de Tweede Wereldoorlog.
In 1962 werden door de Rijksdienst voor Bodemkundig onderzoek oude fundamenten van de abdij ontdekt en werden bodemvondsten gedaan.
Recent hebben deskundigen, ieder vanuit hun eigen standpunt, het verleden van Bern opnieuw onderzocht. Dhr. Sanders was een van hen en zal vertellen over de opkomst en ondergang van de abdij in 1648.
Dhr. Sanders is archivaris van de abdij van Berne in Heeswijk en was een van de auteurs van het recent verschenen boek “Berne, de abdij & het Oude Huis”. De eindredactie van dit boek werd gedaan door Drs. Trees Blom die tijdens Open Monumentendag (zaterdag 9 september a.s.) ter plaatse op het terrein van de verdwenen abdij in Bern belangstellenden zal ontvangen.
10 mei 2023 Lezing: Schilders in de Bommelerwaard in de periode na WOII
Op woensdag 10 mei 2023 organiseert de Historische Kring Bommelerwaard een lezing over schilders die kort na de Tweede Wereldoorlog actief waren in de Bommelerwaard. De schilders die aan bod komen zijn Willem Witjens, Gerard Menken, Rein Vosch en Jan Dekker.
De lezing begint om half 9 en vindt plaats in het Hurns kerkje. De lezing duurt ruim een uur. De lezing volgt aansluitend op de algemene ledenvergadering, maar ook niet-leden zijn van harte uitgenodigd om de gratis lezing te komen bezoeken.
26 april 2023 Lezing: Gerard Philips
De in Zaltbommel geboren ingenieur Gerard Philips richtte in 1891 samen met zijn vader de gloeilampenfabriek op die zou uitgroeien tot het wereldwijde concern zoals we dat vandaag de dag kennen. In de lezing zal Sergio Derks nader ingaan op leven, werk en betekenis van Gerard Philips en zijn bedrijf.
De lezing kent een bijzondere aanleiding. Vanwege het 130-jarig in 2021 heeft Philips opdracht gegeven een kunstwerk van Gerard Philips te laten maken. Dit is nu gereed en wordt geschonken aan de gemeente Eindhoven. Het beeld zal per boot vanuit Shipyard Millingen naar Eindhoven worden vervoerd. Op 29 april wordt een tussenstop gemaakt in de haven van Zaltbommel, waarna het op 1 mei de reis vervolgt naar Eindhoven. Een mooi moment om in de geschiedenis te duiken en nader kennis te maken met de oprichter van Philips.
15 april 2023 Wandelt u met ons mee?
Op zaterdag 15 april 2023 vond de eerste dorpswandeling van dit jaar plaats.
U bent van harte welkom om nader kennis te maken met de rijke geschiedenis van Heerewaarden.
Het programma start om 14.00 uur met een inleidende film in bezoekerscentrum De Grote Rivieren (Langestraat 38, 6624 AB Heerewaarden).
Daarna neemt een gids U mee door het oude centrum van het dorp.
7 maart 2023 Lezing: Beeldenstorm (1566)
Op 7 maart 2023 was in de Grote Aak de gratis lezing door Sander Wassing plaats over de Beeldenstorm. Deels het grotere plaatje, maar zeker ook toegespitst op Zaltbommel.
8 november 2022 Lezing: 'De preekstoel in het midden'.
Een protestantse kerk, van 1600 tot 2000. Deel 3 in de reeks lezingen van Marjan Witteveen.
4 oktober 2022 Lezing: ‘Een rustige revolutie’.
Hoe kwam de reformatie tot stand in Zaltbommel? Deel 2 in de reeks lezingen van Marjan Witteveen.
8 september 2022 Lezing: 'Drukte in de kerk'
Op 8 september 2022 gaf Marjan Witteveen haar eerste lezing in een reeks van drie over de Sint-Maartenskerk. De titel van de lezing, ‘Drukte in de kerk’, was zeer toepasselijk. De winterkerk, waar de lezing plaats vond, zat tot de laatste stoel vol. Menig toehoorder stond of zat op een tafel om de lezing toch nog bij te kunnen wonen.
Door de verhalende manier van vertellen kreeg je zelf het gevoel alsof je ten tijde van de middeleeuwen tussen de kanunikken en koorknapen door de kerk liep. Het was een geslaagde avond die navolging krijgt op dinsdag 4 oktober wanneer de tweede lezing plaats zal vinden onder de naam ‘Een rustige revolutie’ over de reformatie in Zaltbommel.
Ledenvergadering
Op 29 september 2021 was onze jaarlijkse ledenvergadering. Door het coronavirus was er maar een kleine opkomst. Omdat dit was voorzien is de geplande lezing afgezegd. Het werd hierdoor een andere jaarvergadering dan anders. Wel was het een constructieve vergadering waarbij ook vanuit de leden ook nuttige aanvullingen gemaakt en ideeën werden geopperd.
3 maart 2020 Lezing: De Zaltbommelse Stadswallen en stadsarchitect François-Willem De Virieu
Deze keer gaat de lezing over de Zaltbommelse Stadswallen en stadsarchitect François-Willem De Virieu (1789-1876). De lezing wordt gegeven door kunsthistoricus Roland Gieles, die het cultuurhistorisch onderzoek deed voor de grootschalige restauratie van de 19e-eewse beplanting op de Bommelse wallen. Deze restauratie startte in 2017. Voor meer informatie bekijk de details bij dit evenement.
Lezing: ''Blokkade van Zaltbommel (1574)
In een volle zaal van de Grote Aak vertelde Marjan Witteveen deze avond over de Blokkade van Bommel. Ook wel bekend als het beleg van Zaltbommel. Ze deed dit aan de hand van het bekende schilderij van deze slag uit het Stadskasteel waarvan de maker onbekend is. Door foto's van Sherry van der Velden waren de details van het schilderij minitieus zichtbaar.
Bij haar verhaal maakte Marjan Witteveen ook gebruik van een dagboek uit die periode. Ze volgde de gebeurtenissen, ging in op de schrijver en hoe hij tegen deze gebeurtenissen aankeek.
Uitreiking Jan van Heeswijk prijs + Lezing: Wim Daniels.
Zaterdag 28 september 2019 - Tijdens de viering van het 55 jarig jubileum van de Historische Kring werd de Jan van Heeswijkprijs uitgereikt. Ook nam Michiel de Raaf het voorzittersschap over van Sherry van der Velden. De dag sloot af met een lezing van Wim Daniëls met zijn op dat moment net veschenen boek 'Het Dorp'. Daniels belichtte het verschil tussen het dorp en de stad en had daarbij speciale aandacht voor de Nederlandse taal en het dialect.
Lezing: ''Wie kent de 43 historische schoolplaten van Isings nog?''
Dinsdag 15 mei 2019 - Aansluitend op de jaarvergadering 2019 verzorgde Walter Lodewijk de lezing: ''Wie kent de 43 historische schoolplaten van Isings nog?'' De voormalig directeur van stadsmuseum Harderwijk vertelde over de vaderlandse geschiedenis aan de hand van de bekende historische schoolplaten. Ook werd er ingegaan op het leven van Isings en hoe de schoolplaten tot stand kwamen.
Lezing: ''De Maasdrielse Motteburcht.''
Dinsdag 16 april 2019 - Op 16 april organiseerde de Historische Kring Bommelerwaard in samenwerking met het Driels Museum een lezing organiseren over de motteburcht die tussen Kerkdriel en Velddriel heeft gestaan. De lezing werd gegeven door Dr. ing. Michiel de Raaf en drs. Huib Jan van Oort. De Raaf heeft zich in zijn rol als lid van D66 Maasdriel verdiept in de motteburcht en de plannen van de gemeente om de waterberging op die plek aan te leggen. Drs. ing. Huib Jan van Oort was als archeoloog betrokken bij het maken van proefsleuven op het terrein. Tijdens de lezing, die plaats vond in het Driels Museum, ging de Raaf in op het mogelijke verband tussen Hertog Jan en de motteburcht van Oort vertelde wat er tot nu toe is gevonden bij het graven van de proefsleuven.
Lezing: ''Wonderen in het zonlicht.''
Dinsdag 2 oktober 2018 - Deze lezing die Hans van den Broek op dinsdag 2 oktober hield, was een vervolg op zijn zeer goed bezochte lezing “Koorts en Honger”, die hij in 2017 voor onze kring hield. In deze causerie werden de raakvlakken tussen die wetenschap en wonderen uit de periode 1300-1750 beschreven. Die bovennatuurlijke feiten of mirakels leveren boeiende informatie op over de geneeskunde uit die tijd. Gebeurtenissen en eigenaardigheden werden met relativerende humor voor het voetlicht gebracht. Tussen alle wonderen door kwamen juweeltjes aan vergeten kennis boven water over eieren, kaarsen, het vernoemen van kinderen naar een Heilige, het verschijnsel wisselkind en bedevaarten.
Lezing: ''Nederlands grote rivieren: Drie Eeuwen strijd tegen overstromingen.''
Woensdag 9 mei 2018 - Na afloop van de jaarlijkse ledenvergadering van woensdag 9 mei verzorgde Ton Burgers een lezing met als titel : ''Nederlands grote rivieren - Drie Eeuwen strijd tegen overstromingen.'' De spreker hield een interessant verhaal over de loop van onze rivieren die grotendeels gevormd is door de mens. Driehonderd jaar geleden waren de rivieren breed en ondiep met zandbanken en platen. Wanneer rivieren bevroren ontstonden er regelmatig ijsdammen. Om de paar jaar braken de dijken. Om deze rivieren beter te controleren en overstromingen tegen te gaan, werd er flink ingegrepen in het landschap. Vóór 1850 was de oplossing verspreiding van het rivierwater over het land. Na die tijd koos men voor normalisatie van de rivieren; er werden nieuwe uitgangen voor de rivieren gemaakt. Na de hoogwaters van 1993 en 1995 moest er ook worden ingegrepen. Dit werd het programma ‘Ruimte voor de Rivier’. Ook de actualiteit kwam aan bod; vandaag de dag gaat de strijd met het water nog voort als gevolg van klimaatverandering en de daardoor verwachte hogere rivierafvoeren.
Lezing: "De Herlaars in het Midden- Nederlands Rivierengebied ca. 1075- ca. 1400.''
Donderdag 15 maart 2018 - Op deze avond presenteerde Alois van Doornmalen de conclusies uit zijn promotieonderzoek: “De Herlaars in het Midden-Nederlandse rivierengebied (ca. 1075-ca. 1400)”. Het vinden van de bouwheer van kasteel Ammersoyen was het doel van zijn studie. Aangezien Gerard van Herlaar, zoon van Dirk van Herlaar heer van Ameide, als eerste heer van Ammersoyen in de bronnen te boek staat, stelde hij zich de vraag of hij, of een van zijn directe verwanten, opdrachtgever kon zijn geweest voor de bouw van dit huis. Een kasteel is veel meer dan een militair object een symbool van macht en vermogen van de bouwheer. Dát moest dus onderzocht worden. Vandaar dat de centrale vraag van het onderzoek luidt: hoe hebben de Herlaars hun positie in het Midden-Nederlands rivierengebied verworven en gedurende lange tijd kunnen handhaven, en wat diende als basis van macht?
Lezing: ''Historishe cartografie''
Woensdag 29 maart 2017 - Aansluitend op de ledenvergadering van woensdag 29 maart werd een boeiende lezing gegeven door dr. Paul van den Brink. In zijn lezing over de studie van oude landkaarten werden de eerste landkaarten van de cartograaf Willem Janszoon Blaeu besproken. Dit werk was de aanzet tot een enorme opbloei van de cartografie tot diep in de achttiende eeuw. Zo was hij onder meer de vormgever van een kaart van Nederland in de vorm van een leeuw. Deze kaarten werden gemaakt als teken van de weerbaarheid van Nederland tegen de Spanjaarden tijdens de 80-jarige oorlog. Tijdens deze avond passeerden vele prachtige kaarten de revue. Tevens gaf de spreker waardevolle tips geven hoe men zelf op het internet meer informatie, kaarten, foto’s en topografische afbeeldingen kan vinden.
Lezing: ''Koorts en honger''
Woensdag 11 oktober 2017 - Op deze drukbezochte lezing vertelde de Deurnese dokter Hans van den Broek over de ziektes en kwalen waar onze voorouders last van hadden en aan overleden, zoals de lazarij, vierdedaagse ziekte en rode loop. Ook vertelde hij over de gevolgen van slecht voedsel zoals krop, antoniusvuur, scheurbuik en Engelse ziekte. Dhr. van den Broek wees op de boeiende aanpak van ziektes met occulte sympathische methodes, met signatuur- ofwel overeenkomende kenmerkenleer, religieuze handelingen, het in evenwicht brengen van lichaamssappen en gebruik van magische getallen (zoals het aderlaten, bloedzuigers aanzetten, gebruik van magie en de hang naar getallen). De lezing werd afgesloten met een korte uiteenzetting over de wonderen die tijdens bedevaarten werden waargenomen en beschreven.
Lezing: ''De versterkte stad Zaltbommel''
Vrijdag 18 november 2016 - Deze avond werd georganiseerd in samenwerking met ’t Bommels Gilde en de schrijvers van het boek “De versterkte stad Zaltbommel” dat ter ere van viering van het 700 jaar (vernieuwde) stadsrechten werd uitgebracht. In de Gasthuiskapel in Zaltbommel vertelden de schrijvers Marjan Witteveen, Hein Hundertmark, Karel Emmens en Ester Vink over de nieuwste inzichten in de ontwikkeling van de stad en haar vestinggordel. In een kleine expositie van het Stadskasteel worden archeologische vondsten getoond die betrekking hebben op de stadswording van Zaltbommel. Tevens waren tijdens deze avond schilderijen te bekijken die gemaakt werden door de kunstenaars van Atelier ’t Bonte Palet. De avond werd muzikaal afgesloten door het duo Sander Gorlee en Sven van den Berg.
Lezing: ''Ontwikkeling van de industrie in de Bommelerwaard''
Donderdag 6 oktober 2016 - Gerrit Verkuil vertelde in De Boxhof in Velddriel over de ontwikkeling van de industrie in de Bommelerwaard. Ondanks problemen met de beamer en een lage opkomst, wist de meester verteller het publiek te boeien met vele foto’s en interessante verhalen.
Lezing: ''De hippe jaren '60.''
Dinsdag 5 april 2016 - Aansluitend op de jaarlijkse ledenvergadering van dinsdag 5 april stroomde de zaal in De Grote Aak in Zaltbommel vol met mensen die dierbare herinneringen koesteren aan de jaren zestig van de vorige eeuw. Peter Schipper vertelde over deze periode van grote veranderingen op maatschappelijk, politiek en kunstzinnig gebied. Aan de hand van afbeeldingen en muziek werd een goed beeld geschetst van het ontstaan van een eigen jeugdcultuur, tegenculturen en nieuwe begrippen als hip, provo, flower power, ludiek en bezetting. Ook de sociale en economische ontwikkelingen in de Bommelerwaard in de jaren zestig kwamen ruimschoots aan bod in deze bijzondere lezing.
Lezing: "Jeroen Bosch: 500 jaar jong!"
Maandag 22 februari 2016 - De lezing van maandag 22 februari in Kerkdriel is een gedenkwaardige. In 2016, het Jeroen Bosch jaar was de toestroom van geïnteresseerden zo groot dat er uit naburige zalen in De Kreek vele tientallen stoelen bij gehaald moesten worden om iedereen van een zitplaats te kunnen voorzien. Ongeveer 150 mensen werden geboeid door het verhaal van kunsthistorica Walda Bosman – Kok die het leven en het werk van de schilder Jeroen Bosch behandelde. De lezing was voor velen een goede voorbereiding op de unieke tentoonstelling in het Noordbrabants Museum in Den Bosch waar een groot aantal schilderijen en tekeningen van Jeroen Bosch werd getoond.
Lezing: ''De historie van de St. Maartenskerk.''
Woensdag 11 november 2015 - Marjan Witteveen gaf op de avond van het Sint Maartensfeest op 11 november 2015 een lezing over de historie van de St. Maartenskerk. Terwijl buiten de muren van de Gasthuiskapel het geluid van zingende kinderen te horen was, luisterden de aanwezigen naar twee interessante verhalen over de beeldbepalende Zaltbommelse kerk. Het eerste verhaal ging over de ontdekking van de schilderingen in de kerk en de grote gevolgen daarvan. Het andere boeiende verhaal ging over het kerkportret en de geschiedschrijving.
Lezing: "De lotgevallen van baron de Woelmont.''
Dinsdag 20 oktober 2015 - Sil van Doornmalen vertelde in een volle trouwzaal van kasteel Ammersoyen over zijn fascinatie voor het leven van de laatste adellijke bewoner van het kasteel. Hij reconstrueerde de levenswandel van de 19e eeuwse onfortuinlijke Baron de Woelmont aan de hand van o.a. brieven, rechtbankverslagen en krantenartikelen. Deze leverden de informatie aan die nodig was om te achterhalen waarom de baron zijn geliefde kasteel moest verkopen en brachten schandalen en familiegeheimen aan het licht.
Lezing: ''De bommelerwaard in de 2e wereldoorlog.''
Zaterdag 25 april 2015 - Op deze zaterdagmiddag werd in de Gasthuiskapel stilgestaan bij het feit dat het dit jaar 70 jaar geleden was dat de Bommelerwaard werd bevrijd van de Duitse bezetter. Gerrit Verkuil vertelde over het dagelijkse leven in de jaren 1940-1945 in het gebied tussen de Maas en de Waal. Deze goed bezochte lezing maakte onderdeel uit van het gemeentelijke herdenkingsprogramma omtrent 70 jaar bevrijding.
Lezing: "De reizende hofhouding van de hertogen van Gelre in de 14e en 15e eeuw."
Woensdag 8 april 2015 - Na afloop van de jaarlijkse ledenvergadering van 2015 verzorgde Jacob Trijsburg een zeer boeiende lezing over de reizende hofhouding van de hertogen van Gelre in de 14e en 15e eeuw. De spreker was nauw betrokken bij het evenement dat op 24 en 25 mei 2015 op kasteel Ammersoyen werd georganiseerd. De re-enactmentgroep “Het Woud der Verwachting” bracht toen de veertiende eeuwse hertogelijke hofhouding in het kasteel tot leven. In deze lezing, die plaatsvond in De Grote Aak in Zaltbommel, stond het leven in en het beleven van de Middeleeuwen centraal.
Lezing: ''En de boer, hij ploegde voort.''
Woensdag 18 februari 2015 - Deze lezing van Gert Koren in het Hurns Kerkje in Hurwenen ging over de ontwikkeling van de land- en tuinbouw in de Bommelerwaard in de afgelopen 100 jaren. Aan de hand van vele dia’s werd teruggekeken op de afgelopen eeuw waarin de Bommelerwaard min of meer een eiland was en de mensen op landbouwgrond leefden die over het algemeen van niet al te beste kwaliteit was. Ruilverkavelingen en grondverbeteringen na de Tweede Wereldoorlog brachten verbetering in het armoedige bestaan van de inwoners.
Lezing: ''Hand-, huis en andere merken; logo’s uit een ver verleden.''
Dinsdag 4 november 2014 - Dick van Maren vertelde in deze interessante lezing onder meer over de geschiedenis en de ontwikkeling van merktekens, zoals hand- en huismerken en andere soorten merken
Al in een ver verleden ontstond de behoefte om eigendommen te voorzien van een persoonlijk teken. In tegenstelling tot vandaag was in het (verre) verleden niet iedereen in staat om te lezen en/of te schrijven. In voorkomende gevallen stelde men dan een handmerk als persoonlijk teken. Handmerken kunnen we onder andere aantreffen onder akten en dergelijke archiefstukken en hadden dezelfde rechtskracht als een handtekening of een zegel.
Van Maren vertelde verder dat bij genealogisch onderzoek handmerken een aanwijzing kunnen geven naar familieverwantschap. Het gebruik van merken kende veel toepassingen. Op sluitstenen van hunebedden werden al merktekens aangebracht. Onder andere in oude kerken zijn merken aan te treffen op graftegels en zerken, maar ook steenhouwers lieten hun merktekens na. Op andere oude gebouwen zijn soms in de gevel ook merken aan te treffen. In het verleden konden kooplieden hun persoonlijk merkteken als bedrijfslogo gebruiken, soms ook naast hun familiewapen. De spreker heeft onder andere de handmerken die in de Heerewaardense archieven voorkomen geïnventariseerd en ook de merken die voorkomen op zerken en graftegels die aanwezig zijn in de St. Maartenskerk te Zaltbommel. Tijdens de lezing werd aan de hand van afbeeldingen een scala van merktekens behandeld en werd ten slotte de overeenkomst geschetst tussen oude merken en sommige moderne logo’s.
Lezing: ''De bouwgeschiedenis van kasteel Ammersoyen.''
Dinsdag 7 oktober 2014 - Kasteel Ammersoyen is mogelijk ouder dan gedacht. Bouwhistoricus Edwin Orsel ging in deze lezing in op de bouwgeschiedenis van het kasteel. Naar aanleiding van een vergelijkend onderzoek met het veel oudere kasteel Heenvliet, kwamen er verrassende nieuwe feiten aan het licht die hij in deze lezing naar voren bracht. Deze lezing werd georganiseerd in samenwerking met Gelders Landschap & Kasteelen.
Stadswandeling: ''Stadsmuurwandeling Zaltbommel.''
Zondag 28 september 2014 - Het was in 2014 precies 50 jaar geleden dat een eerste historische wandeling door de Historische Kring Bommelerwaard werd georganiseerd. Het was tevens het begin van onze Historische Kring. 50 jaar later herhaalden we deze wandeling met als speciaal onderwerp: De stadsmuur. In samenwerking met de Archeologische werkgroep en de stadsgidsen wandelden we onder deskundige leiding langs de gerenoveerde stadsmuur. Deze keer bekeken we ook de muur vanaf de binnenkant. Hiervoor hebben we medewerking gekregen van de eigenaren van de particuliere tuinen grenzend aan de muur.
Er waren drie wandelingen om 12 uur, 14 uur en 16 uur. De wandeling vertrok vanuit de Gasthuiskapel, waar een tentoonstelling te zien was van archeologische vondsten, gevonden in de directe omgeving van de muur, onder andere in de “Agnietentuin”.
Lezencyclus ''Mensen en de Bommelerwaard: Deel 4.''
Dinsdag 11 maart 2014 - De lezingencyclus "Mensen en de Bommelerwaard'' was een samenwerkingsproject van de Historische Kring Bommelerwaard, Museum Stadskasteel Zaltbommel en de Gasthuiskapel met beroemde Bommelerwaarders als onderwerp. Op deze avond werd de lezingencyclus “Mensen en de Bommelerwaard” in de Zaltbommelse Gasthuiskapel afgesloten. Deze zesde en laatste lezing uit de lezingencyclus bestond uit twee delen: een lezing over de grote Bommelaar en staatsman Leoninus. Dr. Janssen uit Nijmegen vertelde voor de pauze over Elbert de Leeuw (Leoninus). Deze ten onrechte niet zo bekende rechtsgeleerde werd in 1520 geboren in Zaltbommel.
Peter Schipper verdiepte zich in de schilder Gerard Hoet verdiept. Hij vertelde over de tekenaar van de plattegrond van het stedenboek van Johannes Blaeu. Hoet vestigde zich in Utrecht waar hij de “Teekenacademie” oprichtte. Hij liet veel artistieke werken na, van Bijbelse taferelen tot tekeningen met landschappen.
Lezing: ''Pieter Bruegel''.
Dinsdag 21 januari 2014 - Deze lezing van de Historische Kring Bommelerwaard vond plaats in het sfeervolle Hurns Kerkje in Hurwenen. Dhr. Saan vertelde eerst over de tijd waarin Pieter Bruegel leefde, om daarna dieper in te gaan op de schilderijen en het leven van Breugel. Onderdelen van het schilderij “De Spreekwoorden” werden een voor een bekeken. De aanwezigen werden uitgenodigd mee te raden welk spreekwoord werd uitgebeeld. Het was een interactieve en geslaagde avond.
Lezingencyclus: "Mensen en de Bommelerwaard: Deel 3.''
Dinsdag 12 november 2013 - De lezingencyclus "Mensen en de Bommelerwaard'' was een samenwerkingsproject van de Historische Kring Bommelerwaard, Museum Stadskasteel Zaltbommel en de Gasthuiskapel met beroemde Bommelerwaarders als onderwerp. Tijdens deze derde avond in deze cyclus waren dominee Kist en bisschop Zwijssen onderwerpen voor de sprekers in de Gasthuiskapel in Zaltbommel. Dhr. Winkeler schetste het leven van Johannes Zwijssen. Hij bracht zijn vroege jeugd door in Kerkdriel, toen nog Driel geheten, als zoon van een molenaar en ontwikkelde tot een doortastende aartsbisschop.
Domineesdochter Joke van den Bogaard-Lam bracht dominee Kist voor het voetlicht; een godsvruchtig man die in zijn dagboeken uit de winter van 1794-1795 verslag deed van het leven in Zaltbommel. Prinsgezinde stadsbestuurders sloegen op de vlucht, duizenden troepen marcheerden door de stad. De dominee bleek een houvast voor de achtergebleven Bommelerwaarders in die spannende oorlogsdagen waarbij de Franse revolutie zich uitrolde tot ver in Europa.
Lezing: ''De geschiedenis van de fotografie.''
Woensdag 9 oktober 2013 - De opkomst tijdens deze lezing in De Boxhof te Velddriel was helaas erg laag. Waar het weer bij de vorige activiteit van de kring een positieve rol speelde was dat nu waarschijnlijk het tegenovergestelde. Op deze stormachtige avond was slechts een handjevol mensen naar het dorpshuis afgereisd om te genieten van een lezing over de geschiedenis van de fotografie. Dhr. v.d. Lavoir hield een aangename voordracht over de historie van de portretcamera en de ontwikkeling van moderne digitale camera’s.
Dorpswandeling Gameren
Zaterdag 28 september 2013 - De dorpswandeling in Gameren op 28 september 2013 werd goed bezocht.
Jan Groenendijk deelde zijn kennis over de historie van het dorp met een flinke groep geïnteresseerden. Het prachtige najaarsweer droeg bij aan het succes van deze boeiende dorpswandeling.
Lezing: ''Het Streekarchief Bommelerwaard.''
Dinsdag 9 april 2013 - Na afloop van de ledenvergadering op 9 april 2013 in dorpshuis Gelre’s End in Hedel vertelde Sil van Doornmalen over het Streekarchief Bommelerwaard. Na een inleiding over de ontstaansgeschiedenis van het streekarchief werd vooruit geblikt op de fusie met het Regionaal Archief rivierenland in Tiel. Uit de collectie van het streekarchief werden enkele bijzondere afbeeldingen getoond.
Lezingencyclus: ''Mensen en de Bommelerwaard: Deel: 2.''
Dinsdag 19 maart 2013 - De lezingencyclus "Mensen en de Bommelerwaard'' was een samenwerkingsproject van de Historische Kring Bommelerwaard, Museum Stadskasteel Zaltbommel en de Gasthuiskapel met beroemde Bommelerwaarders als onderwerp. Op de 2e avond in deze cyclus was de familie Huygens het onderwerp. Dhr. Frans Blom heeft zich verdiept in deze familie die in de Gouden Eeuw nauw verbonden was met de Oranjes. Christiaan Huygens senior was secretaris van Willem van Oranje. Zijn beroemdste zoon, Constantijn, werd secretaris van stadhouder Frederik Hendrik en later van Willem II. En diens zoon, Constantijn junior, zette die traditie voort bij Willem III. In 1630 kocht Constantijn Huygens sr. het versterkte huis te Zuilichem. Het kasteel en de bijbehorende titel heer van Zuilichem zouden bijna 125 jaar in het bezit van de familie Huygens blijven. De titel verleende hem meer aanzien in de internationale kringen rond het hof waar hij verkeerde.
Lezing: ''De Hollandse Waterlinie.''
Dinsdag 26 februari 2013 - Alle stoelen in de blauwe zaal van Huis Brakel waren deze avond bezet door belangstellenden voor de lezing over De Hollandse Waterlinie. Dhr. Chris Will vertelde boeiend over de ontstaansgeschiedenis van de linie en de nieuwe functie die de forten krijgen nu ze hun verdedigingswaarde grotendeels hebben verloren. Er werd ingegaan op de bouw en het gebruik van de batterijen bij Brakel en Poederoijen. Terwijl de eerste een behuizing voor vleermuizen blijft, zal de andere een nieuwe gebruiksfunctie krijgen nadat de restauratie binnenkort is afgerond.
Lezing: ''het muziekleven in de Oostenrijks Hongaarse Monarchie.''
Dinsdag 22 januari 2013. In het sfeervolle Hurns Kerkje in Hurwenen nam dhr. Pierre van der Schaaf de toehoorders op deze dinsdagavond mee in zijn fascinatie voor het muziekleven in de Oostenrijks Hongaarse Monarchie. In woord, beeld en middels vele muziekfragmenten werd niet alleen aandacht besteed aan de bekende klassieke componisten van de 1e Weense School (met Haydn, Mozart en Beethoven), maar ook aan andere componisten en muziekvormen. De lezing werd gelardeerd met eigen ervaringen van de spreker als professioneel musicus tijdens tournees naar o.a. Wenen en Salzburg.
Lezingencyclus “Mensen en de Bommelerwaard: Deel 1''
Dinsdag 13 november 2012 - De lezingencyclus "Mensen en de Bommelerwaard'' was een samenwerkingsproject van de Historische Kring Bommelerwaard, Museum Stadskasteel Zaltbommel en de Gasthuiskapel met beroemde Bommelerwaarders als onderwerp. Tijdens deze eerste avond, op 13 november 2012 vertelde de conservator van het Stadskasteel Peter Schipper over Dhr. Pool en zijn Zaltbommelse meubelfabriek “Onder den St. Maarten”. Tijdens het tweede deel van de avond stond de in Zaltbommel geboren componist en dirigent Peter van Anrooy (1879-1954) centraal in de lezing van Jan Groenendijk.
Lezing: ''De Synode van Dordrecht.''
Dinsdag 25 september 2012 - De Synode van Dordrecht was een kerkvergadering, bestaande uit 180 zittingen bestond die plaats vonden in 1618 en 1619 in een tijdsbestek van minder dan 7 maanden. De synode kwam bijeen om te pogen een eind te maken aan de controverse in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Dit conflict speelde tussen de remonstranten en contraremonstranten en ging voornamelijk over de predestinatieleer.
Tijdens deze lezing van Fred van Lieburg werd dit onderwerp op zeer interessante wijze besproken. Aan het einde van de lezing in een goedgevuld dorpshuis “De Gaarde” in Nederhemert, toonde één van de toehoorders, Dhr. van Bergeijk, een bijzonder bijbel. Dit erfstuk is een eerste druk van de Statenvertaling en werd gedrukt in 1637.
Dorpswandeling: Brakel
Zaterdag 12 mei 2012 - Op deze dag verzorgde de historische kring een wandeling door Brakel. In “De Oude Moestuin” achter Huis Brakel, werden we ontvangen door het echtpaar Ermstrang die een rondleiding verzorgde tussen de vele bijzondere planten. Vervolgens werd koers gezet naar de prachtige boerderij van mevr. van Vossen aan de Flegelstraat. Daar vertelde zij over de historie van het pand en werd de historische deel bewonderd. De ontvangst in “De koetsierswoning”, de oudheidkamer van historische werkgroep “De Vier Heerlijkheden”, was allerhartelijkst en het bezoek nam meer tijd in beslag dan was gepland. Toch wandelden velen na afloop nog door het landgoed en werd de middag afgesloten met een borrel in de bezoekersruimte van de boswachter.
Lezing: ''Geschiedenis van de rivier de Maas.''
Dinsdag 17 april 2012 - Na afloop van de jaarlijkse ledenvergadering van 17 april 2012 verzorgde geoloog Hans de Jong een boeiende lezing over de rivier de Maas. Aan de hand van vele kaarten en afbeeldingen vertelde hij over deze machtige rivier die al duizenden jaren door ons leefgebied stroomt, en hoe de rivier ons beinvloedt. In zijn lezing bracht de Jong het geologische aspect en het historische verhaal van de maas mooi samen.
15 december 2023 Lezing: Historie van Alem
Jan van Kessel van de Erfgoedvereniging Alem verzorgde een lezing over de historie van Alem. Het is een verhaal over macht, gezag, geloof, water en uiterwaarden op en rondom een oude rivierduin. De geschiedenis van Alem geeft een boeiende inkijk in de vele zaken, die speelden in dit vroegere Brabantse Maasdorp in de Bommelerwaard. Het gaat o.a. over de Maas als grensrivier, de invloed van de Abdij van Sint-Truiden, de impact van de Tachtigjarige Oorlog, de latere bestuurlijke ontwikkeling als onderdeel van o.a. Staats Brabant en hoe inwoners en machthebbers daarmee omgingen.
De bedoeling is om het verhaal over Alem als een reis door de tijd te presenteren om zo de onderlinge verbanden beter in beeld te krijgen.
De Erfgoedvereniging Alem en de Historische Kring Bommelerwaard organiseerde deze lezing gezamenlijk.
7 september 2023 Lezing: Abdij Bern
Op donderdag 7 september heeft dr. Jan Sanders in de zaal van de speeltuin in Nederhemert-Zuid verteld over de historie van het nabij gelegen Bern.
De geschiedenis van Bern gaat terug tot ridder Fulco, die daar in 1143 een abdij stichtte. In 1584, in het begin van de 80-jarige oorlog, werden de monniken uit Bern verjaagd. Nu rest er nog enkel een put in het weiland. En tussen de boerderijen staat nog het Oude Huis, een bezienswaardig authentiek gebouw dat door Willem Witjens werd gerestaureerd na de Tweede Wereldoorlog.
In 1962 werden door de Rijksdienst voor Bodemkundig onderzoek oude fundamenten van de abdij ontdekt en werden bodemvondsten gedaan.
Recent hebben deskundigen, ieder vanuit hun eigen standpunt, het verleden van Bern opnieuw onderzocht. Dhr. Sanders was een van hen en zal vertellen over de opkomst en ondergang van de abdij in 1648.
Dhr. Sanders is archivaris van de abdij van Berne in Heeswijk en was een van de auteurs van het recent verschenen boek “Berne, de abdij & het Oude Huis”. De eindredactie van dit boek werd gedaan door Drs. Trees Blom die tijdens Open Monumentendag (zaterdag 9 september a.s.) ter plaatse op het terrein van de verdwenen abdij in Bern belangstellenden zal ontvangen.
10 mei 2023 Lezing: Schilders in de Bommelerwaard in de periode na WOII
Op woensdag 10 mei 2023 organiseert de Historische Kring Bommelerwaard een lezing over schilders die kort na de Tweede Wereldoorlog actief waren in de Bommelerwaard. De schilders die aan bod komen zijn Willem Witjens, Gerard Menken, Rein Vosch en Jan Dekker.
De lezing begint om half 9 en vindt plaats in het Hurns kerkje. De lezing duurt ruim een uur. De lezing volgt aansluitend op de algemene ledenvergadering, maar ook niet-leden zijn van harte uitgenodigd om de gratis lezing te komen bezoeken.
26 april 2023 Lezing: Gerard Philips
De in Zaltbommel geboren ingenieur Gerard Philips richtte in 1891 samen met zijn vader de gloeilampenfabriek op die zou uitgroeien tot het wereldwijde concern zoals we dat vandaag de dag kennen. In de lezing zal Sergio Derks nader ingaan op leven, werk en betekenis van Gerard Philips en zijn bedrijf.
De lezing kent een bijzondere aanleiding. Vanwege het 130-jarig in 2021 heeft Philips opdracht gegeven een kunstwerk van Gerard Philips te laten maken. Dit is nu gereed en wordt geschonken aan de gemeente Eindhoven. Het beeld zal per boot vanuit Shipyard Millingen naar Eindhoven worden vervoerd. Op 29 april wordt een tussenstop gemaakt in de haven van Zaltbommel, waarna het op 1 mei de reis vervolgt naar Eindhoven. Een mooi moment om in de geschiedenis te duiken en nader kennis te maken met de oprichter van Philips.
15 april 2023 Wandelt u met ons mee?
Op zaterdag 15 april 2023 vond de eerste dorpswandeling van dit jaar plaats.
U bent van harte welkom om nader kennis te maken met de rijke geschiedenis van Heerewaarden.
Het programma start om 14.00 uur met een inleidende film in bezoekerscentrum De Grote Rivieren (Langestraat 38, 6624 AB Heerewaarden).
Daarna neemt een gids U mee door het oude centrum van het dorp.
7 maart 2023 Lezing: Beeldenstorm (1566)
Op 7 maart 2023 was in de Grote Aak de gratis lezing door Sander Wassing plaats over de Beeldenstorm. Deels het grotere plaatje, maar zeker ook toegespitst op Zaltbommel.
8 november 2022 Lezing: 'De preekstoel in het midden'.
Een protestantse kerk, van 1600 tot 2000. Deel 3 in de reeks lezingen van Marjan Witteveen.
4 oktober 2022 Lezing: ‘Een rustige revolutie’.
Hoe kwam de reformatie tot stand in Zaltbommel? Deel 2 in de reeks lezingen van Marjan Witteveen.
8 september 2022 Lezing: 'Drukte in de kerk'
Op 8 september 2022 gaf Marjan Witteveen haar eerste lezing in een reeks van drie over de Sint-Maartenskerk. De titel van de lezing, ‘Drukte in de kerk’, was zeer toepasselijk. De winterkerk, waar de lezing plaats vond, zat tot de laatste stoel vol. Menig toehoorder stond of zat op een tafel om de lezing toch nog bij te kunnen wonen.
Door de verhalende manier van vertellen kreeg je zelf het gevoel alsof je ten tijde van de middeleeuwen tussen de kanunikken en koorknapen door de kerk liep. Het was een geslaagde avond die navolging krijgt op dinsdag 4 oktober wanneer de tweede lezing plaats zal vinden onder de naam ‘Een rustige revolutie’ over de reformatie in Zaltbommel.
Ledenvergadering
Op 29 september 2021 was onze jaarlijkse ledenvergadering. Door het coronavirus was er maar een kleine opkomst. Omdat dit was voorzien is de geplande lezing afgezegd. Het werd hierdoor een andere jaarvergadering dan anders. Wel was het een constructieve vergadering waarbij ook vanuit de leden ook nuttige aanvullingen gemaakt en ideeën werden geopperd.
3 maart 2020 Lezing: De Zaltbommelse Stadswallen en stadsarchitect François-Willem De Virieu
Deze keer gaat de lezing over de Zaltbommelse Stadswallen en stadsarchitect François-Willem De Virieu (1789-1876). De lezing wordt gegeven door kunsthistoricus Roland Gieles, die het cultuurhistorisch onderzoek deed voor de grootschalige restauratie van de 19e-eewse beplanting op de Bommelse wallen. Deze restauratie startte in 2017. Voor meer informatie bekijk de details bij dit evenement.
Lezing: ''Blokkade van Zaltbommel (1574)
In een volle zaal van de Grote Aak vertelde Marjan Witteveen deze avond over de Blokkade van Bommel. Ook wel bekend als het beleg van Zaltbommel. Ze deed dit aan de hand van het bekende schilderij van deze slag uit het Stadskasteel waarvan de maker onbekend is. Door foto's van Sherry van der Velden waren de details van het schilderij minitieus zichtbaar.
Bij haar verhaal maakte Marjan Witteveen ook gebruik van een dagboek uit die periode. Ze volgde de gebeurtenissen, ging in op de schrijver en hoe hij tegen deze gebeurtenissen aankeek.
Uitreiking Jan van Heeswijk prijs + Lezing: Wim Daniels.
Zaterdag 28 september 2019 - Tijdens de viering van het 55 jarig jubileum van de Historische Kring werd de Jan van Heeswijkprijs uitgereikt. Ook nam Michiel de Raaf het voorzittersschap over van Sherry van der Velden. De dag sloot af met een lezing van Wim Daniëls met zijn op dat moment net veschenen boek 'Het Dorp'. Daniels belichtte het verschil tussen het dorp en de stad en had daarbij speciale aandacht voor de Nederlandse taal en het dialect.
Lezing: ''Wie kent de 43 historische schoolplaten van Isings nog?''
Dinsdag 15 mei 2019 - Aansluitend op de jaarvergadering 2019 verzorgde Walter Lodewijk de lezing: ''Wie kent de 43 historische schoolplaten van Isings nog?'' De voormalig directeur van stadsmuseum Harderwijk vertelde over de vaderlandse geschiedenis aan de hand van de bekende historische schoolplaten. Ook werd er ingegaan op het leven van Isings en hoe de schoolplaten tot stand kwamen.
Lezing: ''De Maasdrielse Motteburcht.''
Dinsdag 16 april 2019 - Op 16 april organiseerde de Historische Kring Bommelerwaard in samenwerking met het Driels Museum een lezing organiseren over de motteburcht die tussen Kerkdriel en Velddriel heeft gestaan. De lezing werd gegeven door Dr. ing. Michiel de Raaf en drs. Huib Jan van Oort. De Raaf heeft zich in zijn rol als lid van D66 Maasdriel verdiept in de motteburcht en de plannen van de gemeente om de waterberging op die plek aan te leggen. Drs. ing. Huib Jan van Oort was als archeoloog betrokken bij het maken van proefsleuven op het terrein. Tijdens de lezing, die plaats vond in het Driels Museum, ging de Raaf in op het mogelijke verband tussen Hertog Jan en de motteburcht van Oort vertelde wat er tot nu toe is gevonden bij het graven van de proefsleuven.
Lezing: ''Wonderen in het zonlicht.''
Dinsdag 2 oktober 2018 - Deze lezing die Hans van den Broek op dinsdag 2 oktober hield, was een vervolg op zijn zeer goed bezochte lezing “Koorts en Honger”, die hij in 2017 voor onze kring hield. In deze causerie werden de raakvlakken tussen die wetenschap en wonderen uit de periode 1300-1750 beschreven. Die bovennatuurlijke feiten of mirakels leveren boeiende informatie op over de geneeskunde uit die tijd. Gebeurtenissen en eigenaardigheden werden met relativerende humor voor het voetlicht gebracht. Tussen alle wonderen door kwamen juweeltjes aan vergeten kennis boven water over eieren, kaarsen, het vernoemen van kinderen naar een Heilige, het verschijnsel wisselkind en bedevaarten.
Lezing: ''Nederlands grote rivieren: Drie Eeuwen strijd tegen overstromingen.''
Woensdag 9 mei 2018 - Na afloop van de jaarlijkse ledenvergadering van woensdag 9 mei verzorgde Ton Burgers een lezing met als titel : ''Nederlands grote rivieren - Drie Eeuwen strijd tegen overstromingen.'' De spreker hield een interessant verhaal over de loop van onze rivieren die grotendeels gevormd is door de mens. Driehonderd jaar geleden waren de rivieren breed en ondiep met zandbanken en platen. Wanneer rivieren bevroren ontstonden er regelmatig ijsdammen. Om de paar jaar braken de dijken. Om deze rivieren beter te controleren en overstromingen tegen te gaan, werd er flink ingegrepen in het landschap. Vóór 1850 was de oplossing verspreiding van het rivierwater over het land. Na die tijd koos men voor normalisatie van de rivieren; er werden nieuwe uitgangen voor de rivieren gemaakt. Na de hoogwaters van 1993 en 1995 moest er ook worden ingegrepen. Dit werd het programma ‘Ruimte voor de Rivier’. Ook de actualiteit kwam aan bod; vandaag de dag gaat de strijd met het water nog voort als gevolg van klimaatverandering en de daardoor verwachte hogere rivierafvoeren.
Lezing: "De Herlaars in het Midden- Nederlands Rivierengebied ca. 1075- ca. 1400.''
Donderdag 15 maart 2018 - Op deze avond presenteerde Alois van Doornmalen de conclusies uit zijn promotieonderzoek: “De Herlaars in het Midden-Nederlandse rivierengebied (ca. 1075-ca. 1400)”. Het vinden van de bouwheer van kasteel Ammersoyen was het doel van zijn studie. Aangezien Gerard van Herlaar, zoon van Dirk van Herlaar heer van Ameide, als eerste heer van Ammersoyen in de bronnen te boek staat, stelde hij zich de vraag of hij, of een van zijn directe verwanten, opdrachtgever kon zijn geweest voor de bouw van dit huis. Een kasteel is veel meer dan een militair object een symbool van macht en vermogen van de bouwheer. Dát moest dus onderzocht worden. Vandaar dat de centrale vraag van het onderzoek luidt: hoe hebben de Herlaars hun positie in het Midden-Nederlands rivierengebied verworven en gedurende lange tijd kunnen handhaven, en wat diende als basis van macht?
Lezing: ''Historishe cartografie''
Woensdag 29 maart 2017 - Aansluitend op de ledenvergadering van woensdag 29 maart werd een boeiende lezing gegeven door dr. Paul van den Brink. In zijn lezing over de studie van oude landkaarten werden de eerste landkaarten van de cartograaf Willem Janszoon Blaeu besproken. Dit werk was de aanzet tot een enorme opbloei van de cartografie tot diep in de achttiende eeuw. Zo was hij onder meer de vormgever van een kaart van Nederland in de vorm van een leeuw. Deze kaarten werden gemaakt als teken van de weerbaarheid van Nederland tegen de Spanjaarden tijdens de 80-jarige oorlog. Tijdens deze avond passeerden vele prachtige kaarten de revue. Tevens gaf de spreker waardevolle tips geven hoe men zelf op het internet meer informatie, kaarten, foto’s en topografische afbeeldingen kan vinden.
Lezing: ''Koorts en honger''
Woensdag 11 oktober 2017 - Op deze drukbezochte lezing vertelde de Deurnese dokter Hans van den Broek over de ziektes en kwalen waar onze voorouders last van hadden en aan overleden, zoals de lazarij, vierdedaagse ziekte en rode loop. Ook vertelde hij over de gevolgen van slecht voedsel zoals krop, antoniusvuur, scheurbuik en Engelse ziekte. Dhr. van den Broek wees op de boeiende aanpak van ziektes met occulte sympathische methodes, met signatuur- ofwel overeenkomende kenmerkenleer, religieuze handelingen, het in evenwicht brengen van lichaamssappen en gebruik van magische getallen (zoals het aderlaten, bloedzuigers aanzetten, gebruik van magie en de hang naar getallen). De lezing werd afgesloten met een korte uiteenzetting over de wonderen die tijdens bedevaarten werden waargenomen en beschreven.
Lezing: ''De versterkte stad Zaltbommel''
Vrijdag 18 november 2016 - Deze avond werd georganiseerd in samenwerking met ’t Bommels Gilde en de schrijvers van het boek “De versterkte stad Zaltbommel” dat ter ere van viering van het 700 jaar (vernieuwde) stadsrechten werd uitgebracht. In de Gasthuiskapel in Zaltbommel vertelden de schrijvers Marjan Witteveen, Hein Hundertmark, Karel Emmens en Ester Vink over de nieuwste inzichten in de ontwikkeling van de stad en haar vestinggordel. In een kleine expositie van het Stadskasteel worden archeologische vondsten getoond die betrekking hebben op de stadswording van Zaltbommel. Tevens waren tijdens deze avond schilderijen te bekijken die gemaakt werden door de kunstenaars van Atelier ’t Bonte Palet. De avond werd muzikaal afgesloten door het duo Sander Gorlee en Sven van den Berg.
Lezing: ''Ontwikkeling van de industrie in de Bommelerwaard''
Donderdag 6 oktober 2016 - Gerrit Verkuil vertelde in De Boxhof in Velddriel over de ontwikkeling van de industrie in de Bommelerwaard. Ondanks problemen met de beamer en een lage opkomst, wist de meester verteller het publiek te boeien met vele foto’s en interessante verhalen.
Lezing: ''De hippe jaren '60.''
Dinsdag 5 april 2016 - Aansluitend op de jaarlijkse ledenvergadering van dinsdag 5 april stroomde de zaal in De Grote Aak in Zaltbommel vol met mensen die dierbare herinneringen koesteren aan de jaren zestig van de vorige eeuw. Peter Schipper vertelde over deze periode van grote veranderingen op maatschappelijk, politiek en kunstzinnig gebied. Aan de hand van afbeeldingen en muziek werd een goed beeld geschetst van het ontstaan van een eigen jeugdcultuur, tegenculturen en nieuwe begrippen als hip, provo, flower power, ludiek en bezetting. Ook de sociale en economische ontwikkelingen in de Bommelerwaard in de jaren zestig kwamen ruimschoots aan bod in deze bijzondere lezing.
Lezing: "Jeroen Bosch: 500 jaar jong!"
Maandag 22 februari 2016 - De lezing van maandag 22 februari in Kerkdriel is een gedenkwaardige. In 2016, het Jeroen Bosch jaar was de toestroom van geïnteresseerden zo groot dat er uit naburige zalen in De Kreek vele tientallen stoelen bij gehaald moesten worden om iedereen van een zitplaats te kunnen voorzien. Ongeveer 150 mensen werden geboeid door het verhaal van kunsthistorica Walda Bosman – Kok die het leven en het werk van de schilder Jeroen Bosch behandelde. De lezing was voor velen een goede voorbereiding op de unieke tentoonstelling in het Noordbrabants Museum in Den Bosch waar een groot aantal schilderijen en tekeningen van Jeroen Bosch werd getoond.
Lezing: ''De historie van de St. Maartenskerk.''
Woensdag 11 november 2015 - Marjan Witteveen gaf op de avond van het Sint Maartensfeest op 11 november 2015 een lezing over de historie van de St. Maartenskerk. Terwijl buiten de muren van de Gasthuiskapel het geluid van zingende kinderen te horen was, luisterden de aanwezigen naar twee interessante verhalen over de beeldbepalende Zaltbommelse kerk. Het eerste verhaal ging over de ontdekking van de schilderingen in de kerk en de grote gevolgen daarvan. Het andere boeiende verhaal ging over het kerkportret en de geschiedschrijving.
Lezing: "De lotgevallen van baron de Woelmont.''
Dinsdag 20 oktober 2015 - Sil van Doornmalen vertelde in een volle trouwzaal van kasteel Ammersoyen over zijn fascinatie voor het leven van de laatste adellijke bewoner van het kasteel. Hij reconstrueerde de levenswandel van de 19e eeuwse onfortuinlijke Baron de Woelmont aan de hand van o.a. brieven, rechtbankverslagen en krantenartikelen. Deze leverden de informatie aan die nodig was om te achterhalen waarom de baron zijn geliefde kasteel moest verkopen en brachten schandalen en familiegeheimen aan het licht.
Lezing: ''De bommelerwaard in de 2e wereldoorlog.''
Zaterdag 25 april 2015 - Op deze zaterdagmiddag werd in de Gasthuiskapel stilgestaan bij het feit dat het dit jaar 70 jaar geleden was dat de Bommelerwaard werd bevrijd van de Duitse bezetter. Gerrit Verkuil vertelde over het dagelijkse leven in de jaren 1940-1945 in het gebied tussen de Maas en de Waal. Deze goed bezochte lezing maakte onderdeel uit van het gemeentelijke herdenkingsprogramma omtrent 70 jaar bevrijding.
Lezing: "De reizende hofhouding van de hertogen van Gelre in de 14e en 15e eeuw."
Woensdag 8 april 2015 - Na afloop van de jaarlijkse ledenvergadering van 2015 verzorgde Jacob Trijsburg een zeer boeiende lezing over de reizende hofhouding van de hertogen van Gelre in de 14e en 15e eeuw. De spreker was nauw betrokken bij het evenement dat op 24 en 25 mei 2015 op kasteel Ammersoyen werd georganiseerd. De re-enactmentgroep “Het Woud der Verwachting” bracht toen de veertiende eeuwse hertogelijke hofhouding in het kasteel tot leven. In deze lezing, die plaatsvond in De Grote Aak in Zaltbommel, stond het leven in en het beleven van de Middeleeuwen centraal.
Lezing: ''En de boer, hij ploegde voort.''
Woensdag 18 februari 2015 - Deze lezing van Gert Koren in het Hurns Kerkje in Hurwenen ging over de ontwikkeling van de land- en tuinbouw in de Bommelerwaard in de afgelopen 100 jaren. Aan de hand van vele dia’s werd teruggekeken op de afgelopen eeuw waarin de Bommelerwaard min of meer een eiland was en de mensen op landbouwgrond leefden die over het algemeen van niet al te beste kwaliteit was. Ruilverkavelingen en grondverbeteringen na de Tweede Wereldoorlog brachten verbetering in het armoedige bestaan van de inwoners.
Lezing: ''Hand-, huis en andere merken; logo’s uit een ver verleden.''
Dinsdag 4 november 2014 - Dick van Maren vertelde in deze interessante lezing onder meer over de geschiedenis en de ontwikkeling van merktekens, zoals hand- en huismerken en andere soorten merken
Al in een ver verleden ontstond de behoefte om eigendommen te voorzien van een persoonlijk teken. In tegenstelling tot vandaag was in het (verre) verleden niet iedereen in staat om te lezen en/of te schrijven. In voorkomende gevallen stelde men dan een handmerk als persoonlijk teken. Handmerken kunnen we onder andere aantreffen onder akten en dergelijke archiefstukken en hadden dezelfde rechtskracht als een handtekening of een zegel.
Van Maren vertelde verder dat bij genealogisch onderzoek handmerken een aanwijzing kunnen geven naar familieverwantschap. Het gebruik van merken kende veel toepassingen. Op sluitstenen van hunebedden werden al merktekens aangebracht. Onder andere in oude kerken zijn merken aan te treffen op graftegels en zerken, maar ook steenhouwers lieten hun merktekens na. Op andere oude gebouwen zijn soms in de gevel ook merken aan te treffen. In het verleden konden kooplieden hun persoonlijk merkteken als bedrijfslogo gebruiken, soms ook naast hun familiewapen. De spreker heeft onder andere de handmerken die in de Heerewaardense archieven voorkomen geïnventariseerd en ook de merken die voorkomen op zerken en graftegels die aanwezig zijn in de St. Maartenskerk te Zaltbommel. Tijdens de lezing werd aan de hand van afbeeldingen een scala van merktekens behandeld en werd ten slotte de overeenkomst geschetst tussen oude merken en sommige moderne logo’s.
Lezing: ''De bouwgeschiedenis van kasteel Ammersoyen.''
Dinsdag 7 oktober 2014 - Kasteel Ammersoyen is mogelijk ouder dan gedacht. Bouwhistoricus Edwin Orsel ging in deze lezing in op de bouwgeschiedenis van het kasteel. Naar aanleiding van een vergelijkend onderzoek met het veel oudere kasteel Heenvliet, kwamen er verrassende nieuwe feiten aan het licht die hij in deze lezing naar voren bracht. Deze lezing werd georganiseerd in samenwerking met Gelders Landschap & Kasteelen.
Stadswandeling: ''Stadsmuurwandeling Zaltbommel.''
Zondag 28 september 2014 - Het was in 2014 precies 50 jaar geleden dat een eerste historische wandeling door de Historische Kring Bommelerwaard werd georganiseerd. Het was tevens het begin van onze Historische Kring. 50 jaar later herhaalden we deze wandeling met als speciaal onderwerp: De stadsmuur. In samenwerking met de Archeologische werkgroep en de stadsgidsen wandelden we onder deskundige leiding langs de gerenoveerde stadsmuur. Deze keer bekeken we ook de muur vanaf de binnenkant. Hiervoor hebben we medewerking gekregen van de eigenaren van de particuliere tuinen grenzend aan de muur.
Er waren drie wandelingen om 12 uur, 14 uur en 16 uur. De wandeling vertrok vanuit de Gasthuiskapel, waar een tentoonstelling te zien was van archeologische vondsten, gevonden in de directe omgeving van de muur, onder andere in de “Agnietentuin”.
Lezencyclus ''Mensen en de Bommelerwaard: Deel 4.''
Dinsdag 11 maart 2014 - De lezingencyclus "Mensen en de Bommelerwaard'' was een samenwerkingsproject van de Historische Kring Bommelerwaard, Museum Stadskasteel Zaltbommel en de Gasthuiskapel met beroemde Bommelerwaarders als onderwerp. Op deze avond werd de lezingencyclus “Mensen en de Bommelerwaard” in de Zaltbommelse Gasthuiskapel afgesloten. Deze zesde en laatste lezing uit de lezingencyclus bestond uit twee delen: een lezing over de grote Bommelaar en staatsman Leoninus. Dr. Janssen uit Nijmegen vertelde voor de pauze over Elbert de Leeuw (Leoninus). Deze ten onrechte niet zo bekende rechtsgeleerde werd in 1520 geboren in Zaltbommel.
Peter Schipper verdiepte zich in de schilder Gerard Hoet verdiept. Hij vertelde over de tekenaar van de plattegrond van het stedenboek van Johannes Blaeu. Hoet vestigde zich in Utrecht waar hij de “Teekenacademie” oprichtte. Hij liet veel artistieke werken na, van Bijbelse taferelen tot tekeningen met landschappen.
Lezing: ''Pieter Bruegel''.
Dinsdag 21 januari 2014 - Deze lezing van de Historische Kring Bommelerwaard vond plaats in het sfeervolle Hurns Kerkje in Hurwenen. Dhr. Saan vertelde eerst over de tijd waarin Pieter Bruegel leefde, om daarna dieper in te gaan op de schilderijen en het leven van Breugel. Onderdelen van het schilderij “De Spreekwoorden” werden een voor een bekeken. De aanwezigen werden uitgenodigd mee te raden welk spreekwoord werd uitgebeeld. Het was een interactieve en geslaagde avond.
Lezingencyclus: "Mensen en de Bommelerwaard: Deel 3.''
Dinsdag 12 november 2013 - De lezingencyclus "Mensen en de Bommelerwaard'' was een samenwerkingsproject van de Historische Kring Bommelerwaard, Museum Stadskasteel Zaltbommel en de Gasthuiskapel met beroemde Bommelerwaarders als onderwerp. Tijdens deze derde avond in deze cyclus waren dominee Kist en bisschop Zwijssen onderwerpen voor de sprekers in de Gasthuiskapel in Zaltbommel. Dhr. Winkeler schetste het leven van Johannes Zwijssen. Hij bracht zijn vroege jeugd door in Kerkdriel, toen nog Driel geheten, als zoon van een molenaar en ontwikkelde tot een doortastende aartsbisschop.
Domineesdochter Joke van den Bogaard-Lam bracht dominee Kist voor het voetlicht; een godsvruchtig man die in zijn dagboeken uit de winter van 1794-1795 verslag deed van het leven in Zaltbommel. Prinsgezinde stadsbestuurders sloegen op de vlucht, duizenden troepen marcheerden door de stad. De dominee bleek een houvast voor de achtergebleven Bommelerwaarders in die spannende oorlogsdagen waarbij de Franse revolutie zich uitrolde tot ver in Europa.
Lezing: ''De geschiedenis van de fotografie.''
Woensdag 9 oktober 2013 - De opkomst tijdens deze lezing in De Boxhof te Velddriel was helaas erg laag. Waar het weer bij de vorige activiteit van de kring een positieve rol speelde was dat nu waarschijnlijk het tegenovergestelde. Op deze stormachtige avond was slechts een handjevol mensen naar het dorpshuis afgereisd om te genieten van een lezing over de geschiedenis van de fotografie. Dhr. v.d. Lavoir hield een aangename voordracht over de historie van de portretcamera en de ontwikkeling van moderne digitale camera’s.
Dorpswandeling Gameren
Zaterdag 28 september 2013 - De dorpswandeling in Gameren op 28 september 2013 werd goed bezocht.
Jan Groenendijk deelde zijn kennis over de historie van het dorp met een flinke groep geïnteresseerden. Het prachtige najaarsweer droeg bij aan het succes van deze boeiende dorpswandeling.
Lezing: ''Het Streekarchief Bommelerwaard.''
Dinsdag 9 april 2013 - Na afloop van de ledenvergadering op 9 april 2013 in dorpshuis Gelre’s End in Hedel vertelde Sil van Doornmalen over het Streekarchief Bommelerwaard. Na een inleiding over de ontstaansgeschiedenis van het streekarchief werd vooruit geblikt op de fusie met het Regionaal Archief rivierenland in Tiel. Uit de collectie van het streekarchief werden enkele bijzondere afbeeldingen getoond.
Lezingencyclus: ''Mensen en de Bommelerwaard: Deel: 2.''
Dinsdag 19 maart 2013 - De lezingencyclus "Mensen en de Bommelerwaard'' was een samenwerkingsproject van de Historische Kring Bommelerwaard, Museum Stadskasteel Zaltbommel en de Gasthuiskapel met beroemde Bommelerwaarders als onderwerp. Op de 2e avond in deze cyclus was de familie Huygens het onderwerp. Dhr. Frans Blom heeft zich verdiept in deze familie die in de Gouden Eeuw nauw verbonden was met de Oranjes. Christiaan Huygens senior was secretaris van Willem van Oranje. Zijn beroemdste zoon, Constantijn, werd secretaris van stadhouder Frederik Hendrik en later van Willem II. En diens zoon, Constantijn junior, zette die traditie voort bij Willem III. In 1630 kocht Constantijn Huygens sr. het versterkte huis te Zuilichem. Het kasteel en de bijbehorende titel heer van Zuilichem zouden bijna 125 jaar in het bezit van de familie Huygens blijven. De titel verleende hem meer aanzien in de internationale kringen rond het hof waar hij verkeerde.
Lezing: ''De Hollandse Waterlinie.''
Dinsdag 26 februari 2013 - Alle stoelen in de blauwe zaal van Huis Brakel waren deze avond bezet door belangstellenden voor de lezing over De Hollandse Waterlinie. Dhr. Chris Will vertelde boeiend over de ontstaansgeschiedenis van de linie en de nieuwe functie die de forten krijgen nu ze hun verdedigingswaarde grotendeels hebben verloren. Er werd ingegaan op de bouw en het gebruik van de batterijen bij Brakel en Poederoijen. Terwijl de eerste een behuizing voor vleermuizen blijft, zal de andere een nieuwe gebruiksfunctie krijgen nadat de restauratie binnenkort is afgerond.
Lezing: ''het muziekleven in de Oostenrijks Hongaarse Monarchie.''
Dinsdag 22 januari 2013. In het sfeervolle Hurns Kerkje in Hurwenen nam dhr. Pierre van der Schaaf de toehoorders op deze dinsdagavond mee in zijn fascinatie voor het muziekleven in de Oostenrijks Hongaarse Monarchie. In woord, beeld en middels vele muziekfragmenten werd niet alleen aandacht besteed aan de bekende klassieke componisten van de 1e Weense School (met Haydn, Mozart en Beethoven), maar ook aan andere componisten en muziekvormen. De lezing werd gelardeerd met eigen ervaringen van de spreker als professioneel musicus tijdens tournees naar o.a. Wenen en Salzburg.
Lezingencyclus “Mensen en de Bommelerwaard: Deel 1''
Dinsdag 13 november 2012 - De lezingencyclus "Mensen en de Bommelerwaard'' was een samenwerkingsproject van de Historische Kring Bommelerwaard, Museum Stadskasteel Zaltbommel en de Gasthuiskapel met beroemde Bommelerwaarders als onderwerp. Tijdens deze eerste avond, op 13 november 2012 vertelde de conservator van het Stadskasteel Peter Schipper over Dhr. Pool en zijn Zaltbommelse meubelfabriek “Onder den St. Maarten”. Tijdens het tweede deel van de avond stond de in Zaltbommel geboren componist en dirigent Peter van Anrooy (1879-1954) centraal in de lezing van Jan Groenendijk.
Lezing: ''De Synode van Dordrecht.''
Dinsdag 25 september 2012 - De Synode van Dordrecht was een kerkvergadering, bestaande uit 180 zittingen bestond die plaats vonden in 1618 en 1619 in een tijdsbestek van minder dan 7 maanden. De synode kwam bijeen om te pogen een eind te maken aan de controverse in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Dit conflict speelde tussen de remonstranten en contraremonstranten en ging voornamelijk over de predestinatieleer.
Tijdens deze lezing van Fred van Lieburg werd dit onderwerp op zeer interessante wijze besproken. Aan het einde van de lezing in een goedgevuld dorpshuis “De Gaarde” in Nederhemert, toonde één van de toehoorders, Dhr. van Bergeijk, een bijzonder bijbel. Dit erfstuk is een eerste druk van de Statenvertaling en werd gedrukt in 1637.
Dorpswandeling: Brakel
Zaterdag 12 mei 2012 - Op deze dag verzorgde de historische kring een wandeling door Brakel. In “De Oude Moestuin” achter Huis Brakel, werden we ontvangen door het echtpaar Ermstrang die een rondleiding verzorgde tussen de vele bijzondere planten. Vervolgens werd koers gezet naar de prachtige boerderij van mevr. van Vossen aan de Flegelstraat. Daar vertelde zij over de historie van het pand en werd de historische deel bewonderd. De ontvangst in “De koetsierswoning”, de oudheidkamer van historische werkgroep “De Vier Heerlijkheden”, was allerhartelijkst en het bezoek nam meer tijd in beslag dan was gepland. Toch wandelden velen na afloop nog door het landgoed en werd de middag afgesloten met een borrel in de bezoekersruimte van de boswachter.
Lezing: ''Geschiedenis van de rivier de Maas.''
Dinsdag 17 april 2012 - Na afloop van de jaarlijkse ledenvergadering van 17 april 2012 verzorgde geoloog Hans de Jong een boeiende lezing over de rivier de Maas. Aan de hand van vele kaarten en afbeeldingen vertelde hij over deze machtige rivier die al duizenden jaren door ons leefgebied stroomt, en hoe de rivier ons beinvloedt. In zijn lezing bracht de Jong het geologische aspect en het historische verhaal van de maas mooi samen.