Sophia van Bylant

Sophia van Bylant leefde in de late middeleeuwen van 1430 tot 1498. Zij is niet erg bekend, maar tijdens haar leven was ze een zeer actieve vrouw uit een rijke en invloedrijke familie uit de regio tussen het hertogdom Gelre en het hertogdom Kleef.
Ze werd geboren op het kasteel Doornenburg en trouwde op 19-jarige leeftijd met Reynolt van Homoet, met wie zij op kasteel Doorwerth ging wonen. Daar kreeg zij drie kinderen. Na het overlijden van Reynolt in 1459 trouwde ze nog met Johan van Hemert die op het kasteel Nederhemert woonde.
Zij stichtte samen met haar tweede man een vicarie in Doornenburg en een kapittel in Nederhemert. Dat laatste was uitzonderlijk voor een zo’n kleine plaats, temeer omdat dit kapittel acht kanunniken moest tellen.
Maar het meest opmerkelijk was het getijdenboek dat voor haar en haar eerste man, Reynolt van Homoet werd vervaardigd. Het kwam tot stand in werkplaatsen in Arnhem en Nijmegen.
Dit getijdenboek kwam na haar dood aan haar dochter Maria. Omdat deze zelf geen kinderen had, vererfde het in andere families in Duitsland.
Momenteel verblijft het in het Wallraf-Richartz museum in Keulen. Daar werd het in 2000 helemaal gerestaureerd voor een speciale tentoonstelling gewijd aan de Meester van het Bartholomeus-altaar, die ook de miniaturen in het getijdenboek van Sophia maakte.
In Keulen spreekt men van een van de meest kostbare schatten van het museum. In dit boek zijn de 13 prachtige miniaturen in full-color en op ware grootte afgedrukt.
In Nederland werd nog niet eerder een publicatie aan Sophia en haar getijdenboek gewijd, hier wordt in deze leemte voorzien. Prof. Johan Oosterman noemde dit boek vergelijkbaar met het getijdenboek van Maria van Gelre.
Sophia was ook op andere gebieden een bijzondere vrouw. Ze was zorgzaam voor de onderdanen op haar landerijen. Ze had regelmatig contact met het kapittel van de Walburgiskerk in Arnhem, de kerk waar ze zich liet begraven met een grote grafsteen vlak voor het altaar. In het gebruik van haar zegels toonde ze zich een onafhankelijke vrouw.
De instellingen van de vicarie en het kapittel kregen een uitvoerige opdracht mee voor de geestelijken. Deze worden hier woord voor woord beschreven, vertaald uit het Diets en het Latijn.
Met de strekking hiervan toonde Sophia zich een trouwe volgelinge van Geert Grote (1340-1384), de initiatiefnemer van de Moderne Devotie, die zich van Deventer uitbreidde langs de rivieren, het bisdom Utrecht en het Duits-Nederlandse grensgebied.
Van Geert Grote nam ze ook de Getijden van de Eeuwige Wijsheid over, een mystieke en poëtische tekst, die de liefde tot God en Jezus via de Wijsheid bezingt.
Deze tekst krijgt hier speciale aandacht.

Vormgeving & realisatie: Foxy Design, Zaltbommel.
Mede mogelijk gemaakt door de Historische Kring
Bommelerwaard
Verkoopprijs: €19.50
ISBN 978-90-830706-9-8
Verkrijgbaar bij boekhandels en bij de auteur.